ښځه هغه کلمه ده چې په ټول عمر کې د روښانفکرانو په ذهنونو کې خورا لوړ مفکورې لري، کله کله د لور په رول کې ښځه خپلو والدینو ته تسلیت او حوصلې وربښي او په زاړه عمر کې د دوی لپاره د بیسارې او د نه بیانولو مهربانۍ او مينې سره يې پالنه کوي، هره شېبه يې سترګې رڼې کوي. کله کله په کور کې د مهربانې خور رول لوبوي او کله کله د مور په حیث د کور رڼا ده او د ټولو د کورنۍ غړي د هغې له رڼا څخه ګټه پورته کوي، هغه مور چې ځان د شمعې په څیر سوځوي تر څو چې کور د یوې شیبې لپاره له غم تیاره څخه ډک نه وي.

د مور رول درلودل په ټولنه کې د میرمنو لپاره خورا مهم او کلیدي رول دی، ځکه چې دا د یوې مهربانې او زړه سواندي مور د هڅي څخه ده چې رشید اولادونه روزي او کله کله يې نړۍ ته بدلون ورکوي. دا د مور له شيدو څخه ده چې شجاعت او دلاوري يې د نارینه په وينه کې بهيږي او د ژوند په ډګرونو کې يې سرښندنېړ او هلې ځلې کوي. دا د مور له پالنې څخه ده چې اشراف خلک میدان ته راووځي او په ټولنه کې لوی بدلونونه رامینځته کوي. او آخر دا چي د مور په دعا سره له انسان څخه بلاوي او مصیبتونه لیرې کیږي او د رحمت او فضل دروازې د ځمکې او اسمان څخه انسان ته خلاصیږي. هو، په کورنۍ او ټولنه کې د مور رول د خیمې د ستنې په څیر دی چي د خیمې ثبات او پایښت د هغې په ستنې دی. همدارنګه، د کورنۍ اصليت او د ټولنې د بنسټونو پیاوړتیا د مور په کلیدي رول پورې اړه لري، نو د مور په توګه یو محدود رول نه دی چې د کور په کارونو پورې محدود وی لکه خواړه پخول، د لوښو او جامې مینځل. اساسا دا د مور دنده نه ګڼل کیږي، بلکې یو احسان دي چې میندې یې د کورنۍ غړو ته ورکوي، په حقیقت کې د مور په توګه، دا یو بشپړ کلتوري، ټولنیز او حتی سیاسي رول دی.

که چیري سیاستوال د ټولنې په ثبات او سولې کې د مور رول درک کړي، ښايي په ټولنه کې د میندو د رول په پیاوړي کولو کې ډېره پانګونه وکړي. په ورته وخت کې بايد د ښځو رول او فعاليتونه له پامه ونه غورځوو چې د ټولنې په بېلابېلو برخو کې له کور څخه بهر وي. تقریبا په ټولو برخو کې د ښځو فعالیت د ټولنې یو له اړینو اړتیاوو څخه دی، د بیلګې په توګه د تعلیم په برخه کې، د خدای په هغه ځواک سره چې دوی ته سپارلي دي، دوی کولی شي زده کونکي وروزي او د دوی تعلیمي مسایل په مختلفو کچو کې اداره کړي. د لومړنیو او لوړو زده کړو په دواړو کچو کې مهم رول لوبوي.

یا په روغتیا او طبي سیسټم کې د ښځو رول، د درملنې په مختلفو برخو کې، د ښځو د ځانګړو ناروغیو، مشورې ورکولو، رواني ناروغیو او ارواپوهنې، نرسنګ او داسې نورو کې، د ښځو رول خورا مهم، اړین او حیاتي دی. ډیری داسې میرمنې شته چې د ښځینه متخصصو ډاکټرانو د نشتوالي له امله کلینیکونو او روغتونونو ته نه ورځي او په دردونو یې سوځي او ژوند یې په خطر کې اچولی کیږي.

همدارنګه د سیاست په ډګر کې د ښځو رول باید له پامه ونه غورځول شي، ښځې په خپل هوښیارتیا، تکتیک او دقت سره کولای شي په بېلابېلو برخو کې اغېزمن ګامونه پورته کړي او د هېواد په ابادۍ او پرمختګ کې مهم رول ولوبوي.

همدا رنګه د هنر، ادب، شعر او نور په ډګرونو کې هم ښځې په خپل نرم طبیعت او نازک روح سره کولی شي د خپلې ټولنې د کلتور د ودې او لوړتیا لپاره ګامونه پورته کړي او پرمخ بوځي. خو له بلې خوا ښځو ته د یوې وسیلې په سترګه کتل د ټولنې بدن ته د نه جبرانېدونکي زیان لامل ګرځي.

کله چې یوه ښځه له دې لوړ لید څخه راښکته شي او یوازې د لیدونکو په لاس کې یو ګولۍ وي چې د دوی د شپې او فاسدو حلقو ګرمولو لپاره یا د رسنیو په اعلاناتو کې د زړه راښکونکي عنصر په توګه وکارول شي ترڅو ډیره لیدونکي جذب کړي په دا شرایط باید په ټولنه کې د کلتوري سقوط او د ټولنیزو بنسټونو د کمزوري کیدو تمه ولري.

له بده مرغه غرب د ښځو د ازادۍ تر پلمه او د ښځو او نارینه وو د برابرو حقونو تر شعار لاندې د ښځو پر وړاندې تر ټولو زیات ظلم کړی دی. څومره چې د دوی ښځينه سرتيري د نظامي ځواکونو په بڼه وي، په مياشتو مياشتو او ښايي کلونه له خپل کور او کورنۍ څخه لرې دي. او په سینما کې يې، ښځې یوازې د نارینه وو د جنسي غوښتنو د پوره کولو رول لوبوي. او تر دې هم بده داده چې د ښځو په منځ کې همجنسبازۍ ته وده ورکړل شي، آیا دا عزت ګڼل کیږي، آیا دا آزادي ګڼل کیږي، په حقیقت کې هغه بندونه چې غرب د ښځو په پښو کې ځړولي، د بشر د تاریخ په هیڅ دوره کې شتون نه لري. آیا د ښځو لپاره د وادو کثرت یا د دوی لپاره جنسي وحشت ته وده ورکول او د ښځو د حقونو په مینځ کې د فساد او فحشا لپاره زمینه برابرول او د دوی لپاره کرامت ګڼل کیږي؟ په ځواب کې باید ووایو، نه، دا اسلام دی چې ښځې ته یې عزت ورکړی او داسې مقام یې ورکړی چې د اسلام ستر پیغمبر د خپلې لور لاس مچوي او هغې ته (ام ابیها) وایي چې معنا د پلار مور ده. امام موسی کاظم علیه السلام د خپلې نیکې لور حضرت معصومې (ع) په اړه فرمایلي دي: د هغې پلار دې له هغې قربان شي.

او خدای تعالی په قران کریم کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم د میرمنو په اړه فرمایي: (النَّبِيُّ أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ۖ وَأَزْوَاجُهُٓ أُمَّهَاتُهُمْ ۗ )
پېغمبر صلی الله علیه وسلم په مؤمنانو کې له ځانه لومړی او ډېر مستحق دی او مېرمنې یې د دوی میندې دي… (احزاب ۶). هو، دا د ښځو په اړه د اسلام او دين لوړ نظر دی، چې په کورنۍ او ټولنيزو او سياسي ډګرونو کې يې د ښځو د حرمت او کرامت په ساتلو او د ښځو پر وړاندې د ټولو بنديزونو په لرې کولو سره د هغې حيثيت لوړ کړی دی. او هغه ټول بندیزونه چې لیبرال لویدیځ او مرتجع ختیځ په ښځو باندې لګولي دي لیرې کړي دي. او د ښځو رښتیني دریځ یې معرفي کړ.

د هغې ورځې په هيله چې زموږ د ټولنې ښځې خپل کمال او خپل اصلي مقام ته ورسيږي او د دوي تر اوږده سيوري لاندې به د مينې او سولې څخه ډکه ټولنه جوړه شي.