په افغانستان کې د لوږې او قحطۍ ناورین

د خوړو د نړیوال پروګرام اجراییوي رییس ډیویډ بیزلي په افغانستان کې د بشري ناورین په اړه اندیښنه څرګنده کړه او ویې ویل: په دې هیواد کې ۱۸ میلیونه وګړي د جون په میاشت کې عاجلو خوراکي توکو ته اړتیا لري.
نوموړي د سون توکو، خوراکي توکو او ترانسپورت د بيو د لوړېدو په څرګندولو سره زياته کړه، چې دغه موسسه يواځې له لسو ميليونو اړمنو کسانو سره د مرستې لپاره بوديجه لري.
بیزلي په افغانستان کې د کړکیچن وضعیت په بیانولو سره وویل چې دغه سازمان باید له قحطي ځپلو سره د مرستې لپاره وږي له پامه ونه غورځوي.
د نړیوال خوراکي پروګرام اجرایوي رییس وویل چې دا اداره د ټولو اړو خلکو سره د مرستې لپاره ژر تر ژره نورو 1.2 ملیارد ډالرو ته اړتیا لري.
له بده مرغه افغانستان له ډېرو تحولاتو سره مخ شوی، چې هر یو یې د خلکو ستونزې نورې هم زیاتې کړي او د کړاوونو په ډنډ کې یې اچولي دي. ستونزې لکه: ناامني، د راتلونکي په اړه نا امیدي، بې روزګاري، د تعلیم او د ښځو د کارموندنې نشتوالی، د یوه موثر او کارپوه حکومت نشتوالی او تر ټولو مهمه د قحطۍ او لوږې بحران چې د خلکو ملاوي یې مات کړي او کورنیو د ماشومانو لپاره خواړه د برابرلو توان نه لري.
له هغه وروسته چې د نوي حکومت له جوړېدو او د اسلامي امارت له مشخصو تګلارو سره سم، د افغانستان مسئلې ته د نړۍ نظر بدل شوی او دوی نه پوهېږي چې له طالبانو سره څه ډول تعامل وکړي.
له بلې خوا په افغانستان کې واکمن حکومت په لومړۍ دوره کې پر افغانستان د خپل نفوذ په شالید او د پخواني حکومت د ځینو ورته پالیسیو او پروګرامونو په دوام په اوسني حکومت کې په ملي او نړیواله کچه بې باوري لري. طالبان چې نور لامل یې دا دی چې یوازې امارت نه شي کولای د هېواد چارې په ښه توګه پرمخ بوځي او په هېواد کې د تولید او اقتصاد څرخونه په حرکت راولي.
دا مهال د افغانستان خلک نه یوازې د چاودنو او ځانمرګو له ګواښ سره مخ دي، بلکې د لا زیاتو وژونکو او ویجاړونکو پدیدو له امله یې روغتیا له ګواښ سره مخ ده او دا له فقر، قحطۍ او لوږې پرته بل څه نه دي.
که د نړیوالو موسسو او د افغانستان د دوستو هیوادونو مرستې نه وي، نو خلک به له لا زیاتو خطرونو سره مخ شي، خو دا مرستې نه شي کولای ټول اړمن کسان تر پوښښ لاندې راولي او د هغوی بیړنۍ اړتیاوې پوره کړي. د دې ستونزې په دوام سره به داسې بحران رامنځته شي چې زموږ د مظلومو خلکو ژوند به له ګواښ سره مخ کړي او ډېر هېوادوال به له لاسه ورکړو او په تاریخ کې به بې ساری ناورین رامنځته شي.
هغه څه چې د افغانستان په اوسنيو شرايطو کې پکار ده دا ده چې د ځان او واحد فکر پر ځای د هېواد او ولس ګټو ته پام وشي او پر هغوی تحمیل نه شي او د ستونزو د هواري لپاره کوټلي ګامونه پورته شي. ځکه کله چې دولتونه د ولس ملاتړ ونه لري او له بلې خوا د ملت په محدودولو او په یوه واحد تمرکز او ډله ییزو غوښتنو ټینګار وکړي، د دوی په منځ کې د منلو ځای پیدا کول ناشوني دي.
نو په حکومت کې د برياليتوب لپاره واقعیت لېدل او د خلکو هيلې په پام کې نيول اړين دي او په پايله کې يې د ملت او نړۍ ملاتړ له ځانه سره لري. او په دې صورت کې دا ممکنه ده چې ستونزې له منځه یوسي او د خلکو له کړاوونو څخه خلاص کړي او د مشروعیت لپاره اساس چمتو کړي.
که نه نو زموږ غمځپلي ولس به د نه جبرانېدونکې ناورین په تمه وي، چې مسوولیت یې د مرکزي ادارې پر غاړه دی.