د افغانستان کارګر ماشومان؛ د ژوند ستونزې او کړاوونه

جګړه او ناامني، بې وزلي، ټولنیز شرایط او د کلتوري او ښوونیزو ډګرونو نشتوالی ماشومان سخت او ستړي کوونکي کارونو ته اړوي، چې د دوی په مورال او راتلونکي کې د نه جبرانېدونکې پایلې لامل کېږي.
په افغانستان کې کارګر ماشومان د هېواد د نفوس یوه مهمه برخه ده، چې له ګڼو ستونزو سره مخ دي. هغه ماشومان چې د ټولنې راتلونکی جوړونکي دي او باید د علم په ډګر د علومو او تخنیکونو په زده کړه بوخت شي، ترڅو د ځان او ټولنې لپاره ګټور عناصر شي، خو په افغانستان کې د ماشومانو ناڅرګند برخلیک د دې لامل شوی دی چې دوی باید د خپلو جسمي حالت او ځوان عمر سره سره کار وکړي ترڅو د ځان او کورنۍ لږترلږه اړتیاوې پوره کړي.
په افغانستان کې د ماشومانو د کار یو له مهمو عواملو څخه فقر دی. کله چې کورنۍ نشي کولای خپلې مادي اړتیاوې پوره کړي، دوی مجبور دي چې خپل ماشومان ټولنې ته د کار ځواک په توګه معرفي کړي، چې لومړنۍ پایله یې د زده کړې او مناسبې ودې څخه محرومیت دی.
په افغانستان کې ډیری کارګر ماشومان د فقر او ټولنیزو ستونزو له امله سمې زده کړې ته له لاسرسي څخه محروم دي. د پایلې په توګه، دا ماشومان سخت او خطرناک کارونو ته اړ کیږي کوم چې د دوی د ژوند کیفیت ټیټوي او دوی نشي کولی د خپل راتلونکي لپاره د زده کړې او تخصص څخه ګټه پورته کړي. دا تاوان نه یوازې د ماشومانو بلکې د ټول هېواد راتلونکې ته دی.
په افغانستان کې ماشومان معمولاً په سختو او خطرناکو کارونو بوخت وي. په دې دندو کې د کانونو، کرنې، ساختماني چارو او نورو فعالیتونو کې کار کول شامل دي چې د دوی د عمر لپاره نامناسب دي. دا د ماشومانو په جسمي او رواني روغتیا منفي اغیزه کوي او کولای شي په راتلونکي کې جدي ستونزې رامینځته کړي.
ماشومان کله کله د جنایتکارانو او وسله والو ډلو قرباني کیږي. دغه ډلې له ماشومانو څخه د ارزانه او بې دفاع کارګرانو په توګه کار اخلي او هغوی دې ته اړوي چې خطرناک او غیر قانوني کارونه وکړي.
دوی معمولا د کار ځای خطرونو سره مخ کیږي. په دې خطرونو کې سقوط، د شیانو سره ټکر، د وسیلو ټپونه، سوځیدل او مسمومیت شامل دي.
همدارنګه، کارګر ماشومان باید اوږده ساعتونه کار وکړي او د کافي استراحت پرته کار وکړي، دا مسله د خورا ستړیا، فشار، خپګان او د خوب د اختلالاتو لامل کیدای شي.
کارګر ماشومان اکثرا د جسمي، جنسي او احساساتي تاوتریخوالي او ناوړه ګټه اخیستنې سره مخ کیږي. دا قضیې کولای شي د دوی په رواني او احساساتي روغتیا منفي اغیزه وکړي او د رواني اختلالاتو لامل شي لکه اضطراب ، خپګان او د پیښې وروسته فشار.
په افغانستان کې د ماشومانو د کار د ستونزې حل هراړخیز پلان جوړونې او پالیسي جوړونې ته اړتیا لري، چې په لومړي ګام کې حکومت باید په هېواد کې اړین بنسټونه رامنځته کړي، ترڅو نړیوال سازمانونه ورسره مرسته او همکاري وکړي. اوس مهال د افغانستان فقر او کمزوری اقتصاد د ماشومانو لپاره څه نه شي کولای له همدې امله د ملګرو ملتونو او نورو دولتونو په مرسته یوه هر اړخیز پروګرام ته اړتیا ده چې د طالبانو د حکومت توجه هم ورته اړتیا لري.