په افغانستان کې ښځې له جنسیتي تبعیض سره مخ دي؟

د ښځو د حقونو فعاله او د نیلسن منډیلا میرمن ګراسا میشل په افغانستان کې د ښځو وضعیت له جنسیتي توپیر سره پرتله کولو سره په ټوله نړۍ کې د جنسیتي تبعیض پر وړاندې د مبارزې پر اړتیا ټینګار کړی دی. هغه د طالبانو له خوا د ښځو له حقونو څخه سرغړونې ته اشاره وکړه او دغه وضعیت ته یې د نړۍ د کمزوري غبرګون په اړه اندېښنه وښوده. هغه په ​​دې باور ده چې نړۍ باید په افغانستان کې له جنسیتي تبعیض سره د مبارزې لپاره د طالبانو پر وړاندې غوره تګلاره غوره کړي او پر هغوی نور فشار راوړي. هغه ټینګار کړی چې نړۍ باید په افغانستان کې د جنسیتي تبعیض سره د مبارزې لپاره هماغه استقامت وکاروي لکه څنګه چې په سویلي افریقا کې د نژادي تبعیض پروړاندې مبارزه کې کارول شوې وه. له همدې امله، هغه په ​​​​طالبانو باندې د ډیرو نړیوالو فشارونو په لټه کې ده چې د ښځو حقونو او د جنسیت برابری ته درناوی وکړي. په دې لړ کښې په اندونیزیا کښې د ایران ولسمشر ابراهیم رئیسی وویل د ایران په اسلامی جمهوریت کښې ښځې او نجونې په مختلفو چارو او ډګرونو کښې اغیزمن او کامیاب شتون لری او د دغه هیواد لپاره د ویاړ ځای ګرځیدلی دی. هغه په ​​دې باور دی، چې افغان مېرمنې او نجونې هم د دې وړتیا لري، چې خپل هېواد پرې ویاړي او باید له زده کړو او کاري فرصتونو څخه د ګټې اخیستنې په ګډون د ټولنیزو فعالیتونو لپاره زمینه برابره شي. په افغانستان کې د ښځو پر موضوع تل د نړیوالې ټولنې له خوا ټینګار شوی او هېڅکله به هېر نه شي. ځکه چې د ښځو او نجونو لویه برخه له خپلو لومړنیو حقونو، چې زده کړې او کار دی، بې برخې شوي دي. د بشري حقونو د فعالانو، د نړیوالو سازمانونو او حکومتونو د مشرانو له خوا د دغه کړکېچ په اړه ټینګار او تکرار د دې مسئلې اهمیت ښيي، خو د طالبانو حکومت نه دی توانېدلی چې د دوی پوښتنو ته قانع کوونکي او معقول ځوابونه ورکړي. په داسې حال کې چې د سیمې د هېوادونو ښځې په بېلابېلو علمي، فرهنګي او سیاسي ډګرونو کې رول لوبوي، زموږ د هیواد نجونې په ناخوښۍ او ناڅرګند حالت کې ژوند کوي. دوی د مخ په زیاتیدونکي محدودیتونو سره مخ دي چې د طالبانو له شتون راهیسې د 600 ورځو څخه ډیر له زده کړې څخه بې برخې دي. د نړیوالې ټولنې په وینا دا ډول بندیزونه د بشري حقونو د نقض یوه ښکاره بیلګه ده او دوی یې حتی د جنسیتي توپیر په توګه هم ګڼلي دي. سره له دې، طالبانو پر خپلو تګلارو ټينګار کوي او د اسلامي معیارونو پر بنسټ یې ګڼي. خو بايد يادونه وشي چې دا ډول کړنې هيڅ شرعي او اسلامي بنسټ نه لري او دا يوازې د دين په اړه د طالبانو ځانګړی تعبير دی. د اسلامي نړۍ علماء او حتی هغه کسان چې له طالبانو سره نږدې اړیکې لري هم دا مني چې د ښځو پر زده کړو بندیز ناسم سیاست دی او شرعي اساس نه لري. داسې ښکاري چې د دې سیاستونو په دوام به طالبان ونه شي کولای هغه مقام ترلاسه کړي چې په نړیواله ټولنه کې یې د ترلاسه کولو هڅه کوي. ځکه د دوی په وینا د بشري حقونو په ځانګړي ډول د ښځو د حقونو په برخه کې د طالبانو چلند د نړۍ له لوري د منلو وړ نه دی.