د مطبوعاتو د ازادۍ نړیواله ورځ او د مطبوعاتو او رسنیو د ازادۍ مفهوم

په نننۍ نړۍ کې، چې هره ورځ په ټولنه کې د ډول ډول پېښو او پرمختګونو د ګڼې ګوڼې له امله، د معلوماتو خپرول او انعکاس ډېر مهم ځای لري چی دا مهمه دنده د رسنیو او مطبوعاتو په اوږو ده. پر دې سربېره رسنۍ د عامه افکارو په سمولو او له خپلو ذوقونو او ګټو سره په سمون کې ډېر مهم رول لوبوي، نو که رسنۍ د یوې ټولنې د قوانینو او مقرراتو په چوکاټ کې حرکت وکړي، ټولنه به یوه حقوقي ټولنه شي له بلې خوا که د قانون ماتول او د نورمونو ماتول د رسنیو په اجنډا کې وي، نو خلک به هم په خپل ټولنیز چلند کې د قانون ماتونکي شي او په ټولنه کې به ګډوډي رامنځ ته شي. نو لکه څنګه چې رسنۍ او مطبوعات کولای شي د خبرونو په خپرولو کې د امانتدارۍ د اصولو په رعایت، د پېښو د حقیقي تحلیل او عادلانه انتقاد په کولو سره ټولنه متحرکه او فعاله کړي، همدا ډول کولای شي د ټولنې د واقعيتونو په اړه د ناسمو تحليلونو په خپرولو او هم د ټولنې د تورې نظريې سره د اختلافاتو په رامنځته کولو سره د متعصبو نيوکو په خپرولو سره د خلکو هڅې او هيلې له منځه یوسي او ټولنه د بې کفايتۍ او سستۍ په لور بوځي. نو په ټولنه کې د مطبوعاتو او رسنیو د مهم رول په پام کې نیولو سره باید د مطبوعاتو د آزادۍ یو دقیق تعریف وړاندې شي او وګورو چې آيا آزادۍ په دې معنا ده چې له قانون څخه ډډه وشي او له قانون څخه بهر عمل وکړي او يا دا چې د قانون په چوکاټ کې عمل وکړي او د ټولنې ارزښتونو ته غاړه کېږدي. نو د رسنیو او مطبوعاتو د آزادۍ په تعریف کې باید وویل شي چې د رسنیو آزادۍ د ټولنې د قوانینو او ارزښتونو په چوکاټ کې د ټولنې د ودې او اصلاح په موخه سالم او آزاد فعالیت ته ویل کیږي، چې بالکل برعکس، د رسنیو غلامي د دښمنانو او بهرنیانو د ګټو خدمت ګڼل کیږي. له بلې خوا باید وکتل شي چې ایا هره ټولنه د هر قانون او مقرراتو سره په رعایت کولو مکلفه ده او ايا مطبوعات او رسنۍ بايد د هغو مخالفو ارزښتونو درناوی وکړي چې په غلطه توګه په ټولنه کې د ارزښتونو په توګه معرفي شوي او د هغو له مخې عمل وکړي او که نه؟ مطبوعات او رسنۍ مکلفې دي چې په ټولنه کې د حقایقو او روښانتیا څرګندونه وکړي او ایا د دودیزو ارزښتونو ضد چلند د دوی له دندو څخه ګڼل کیږي؟ په ځواب کې باید ووایو چې د ازادو رسنیو اصلي دنده دا ده چې حقایق په صادقانه توګه بیان کړي او هغه حقایق او ارزښتونه بیان کړي چې د انسان د ودې او سرلوړۍ لامل ګرځي او رښتینې ازادي په دې مانا ده چې رسنۍ او مطبوعات د ټولنې د بشري حقونو دفاع وکړي او د خپل ټول ځواک سره د انساني ارزښتونو څخه دفاع کړي. له بده مرغه نن سبا په نړۍ کې ډېر ستر قدرتونه او همدا راز یو شمېر موجوده حکومتونه هڅه کوي چې رسنۍ او مطبوعات د خپلو موخو او ګټو د ترلاسه کولو لپاره په یوې وسیلې بدل کړي او په حقیقت کې یې د رسنیو لاره له خپلې اصلي لارې اړولې ده او په یو ډول یې رسنۍ بندي کړي او په مختلفو لارو یې د رسنیو او مطبوعاتو د ازادۍ مفهوم تحریف کړی دی. خو په عین حال کې ازادې او ژمنې رسنۍ بیا هم هغه انساني ارزښتونه چې د دوی اصلي اندیښنه ده، د استبدادي قدرتونو او بشر ضد دولتونو له منګولو څخه تښتي او خپل رسالت سرته رسوي.