د زعفرانو کښت، د مخدره توکو غوره بدیل

د افغانستان د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت مالي او اداري مرستیال اغاجان اخند د هرات ولایت د زعفرانو د کروندګرو له اتحادیې سره په کتنه کې زعفران یو حلال کښت او د کوکنارو ښه بدیل وباله. د طالبانو د کرنې او مالدارۍ وزارت په خبرپاڼه کې ویل شوي چې په دې غونډه کې د دغه وزارت د مالیې او ادارې پر وزیر ټینګار وکړ چې د په نورو ولایتونو کې هم باید د زعفرانو کښت ته وده ورکړل شي څو کروندګر د کوکنارو او نشه یي توکو پر ځای زعفران وکري. اوس مهال یو کیلو زعفران په ۱۳۰ زره افغانیو پلورل کیږي. د هرات ولایت د کرنې ریاست شمېرې ښيي چې د افغانستان ۹۰ سلنه زعفران له هرات ولایت څخه ترلاسه کېږي. افغانستان د زعفرانو د کیفیت له پلوه په نړۍ کې لومړی او د تولید له پلوه دریم ځای لري. زعفران په نړۍ کې تر ټولو ګران بیه کرنیز محصول دی. د دې قیمتي نبات د لوړ قیمت او د هغې د ملکیتونو له امله، دا د سور سرو زرو په نوم پیژندل کیږي. اوس مهال ډېری بزګران او پانګوال د دغه محصول د کرلو او صادرولو په برخه کې ډېره هڅه کوي، تر څو د دغه محصول د صادرولو له لارې د بهرنیو اسعارو په ترلاسه کولو سره ګټه ترلاسه او د هېواد له اقتصاد سره مرسته وکړي. اوس چې په افغانستان کې د نشه يي توکو کښت او تولید منع دی، له دې لارې د بدیل کښت په توګه کار اخیستل کېدای شي. یوازې په لومړي کال کې د زعفرانو د کښت لپاره لومړنۍ پانګې ته اړتیا ده. ځکه چې د ډیری فصلونو برعکس، د زعفرانو پیازو ته اړتیا نشته. دا پدې مانا ده چې د کښت پروسه یوازې د یو کال لپاره ترسره کیږي، او تر اوو کلونو وروسته، د ځمکې حاصلات او زعفران راټولیږي. د دې بوټي د کښت او استخراج په کم لګښت سربیره، هیڅ قانوني ممانعت نشته او حتی د دولت ملاتړ هم لري. تمه ده چې د دغه محصول په کښت او تولید کې د بزګرانو او د طالبانو د ادارې همکارۍ ته ځانګړې پاملرنه وشي، څو بزګرانو ته د کار او تولید زمینه برابره شي. او په افغانستان کې د نشه یي توکو د تولید ریښه باید په بشپړه توګه پرې شي.