پوليو يوه ويروسي ناروغي ده چې نږدې يوازې ماشومان پرې اخته کوي. دا ناروغي د پولیو ویروس له لارې خپریږي چې د اوبو او خواړو له لارې بدن ته ننوځي. دا ویروس په بدن کې دماغ او نخاعي رګ ته حرکت کوي او د عصبي حجرو د ټپي کیدو او ویجاړیدو لامل کیږي چې په ناروغ کې د فلج او حرکت اختلالاتو لامل کیږي. د پولیو ناروغي په نښو کې سر درد، تبه، د عضلاتو درد، ستړیا او د ستوني درد، او کله ناکله د پښې او د عضلاتو فلج کېدل شامل دي. د پولیو ناروغي پخوا په ټوله نړۍ کې یو له عامو او خطرناکو ناروغیو څخه بلل کېده، خو په ډېرو هېوادونو کې د مخنیوي واکسینونو او روغتیايي او طبي تدابیرو په پراختیا سره د دې پدیدې په کمولو کې بریالي شوي دي. په هرصورت، لاهم په ځینو هیوادونو کې په ځانګړې توګه مخ پر ودې هیوادونو کې د پولیو ناروغۍ شتون لري. له همدې امله، د دې ناروغۍ د له منځه وړلو لپاره څیړنې او اقدامات لاهم روان دي.
په افغانستان کې د پولیو ناروغي لا هم یوه لویه روغتیايي ننګونه ده او دا ناروغي لا هم په ځینو سیمو کې خپریږي.
د روان کال د ثور په ۲۲مه د ننګرهار په بټي کوټ کلي کې د پولیو لومړۍ مثبته پېښه ثبت شوه. دوه ورځې وروسته د دې ولایت په کوټ ولسوالۍ کې هم یوه بله پېښه تایید شوه او درېیمه پېښه تېره ورځ د ننګرهار له نازیانو ولسوالۍ څخه شوې ده.
د پولیو له منځه وړل یوه پیچلې او څو اړخیزه ننګونه ده چې د ټولنې د بیلابیلو سکتورونو او بیلابیلو بنسټونو، په ځانګړې توګه د روغتیا او طبي بنسټونو ترمنځ هڅو او همکارۍ ته اړتیا لري.
د پولیو د له منځه وړلو ځینې اغیزمنې لارې په لاندې ډول دي:
واکسین کول: د پولیو د مخنیوي لپاره واکسین ډیر مهم دی. ځینې ​​واکسینونه شته چې د پولیو د ویروس په وړاندې د ماشومانو په ساتنه کې اغیزمن دي.
د عامې روغتیا د کچې لوړول: عامه روغتیا باید په ټولنه کې داسې ښه شي چې د پولیو په څیر د ناروغیو خپریدل کم شي. په عامه روغتیا کې فکتورونه شامل دي لکه د لاسونو حفظ الصحه، د خوړو حفظ الصحه، د چاپیریال حفظ الصحه او شخصي حفظ الصحه چې باید په ټولنه کې په اغیزمنه توګه وده ومومي.
د روغتیا او طبي زیربنا پیاوړي کول: د روغتونونو، روغتیایی مرکزونو او څیړنیزو مرکزونو په ګډون د روغتیا او طبي زیربنا پیاوړتیا د پولیو د خپریدو په کمولو کې اغیزمن کیدای شي.
پوهاوی او زده کړه: د پولیو د مخنیوي د عواملو په اړه ټولنې او کورنیو ته پوهاوی ورکول او د واکسین کولو او شخصي حفظ الصحې په ګډون د دې ناروغۍ د خپریدو په کمولو کې مرسته کولای شي. دا روزنه په ساده او د پوهیدو وړ طریقه وړاندې کیدای شي، په ځانګړې توګه د هغو ټولنو لپاره چې د زده کړې ټیټه کچه لري.
د انفیکشن کنټرول مدیریت: په روغتونونو او روغتیایی مرکزونو کې د انفیکشن کنټرول مدیریت د پولیو د خپریدو د کمولو لپاره یو له اغیزمنو اقداماتو څخه دی.
څیړنه او څارنه: د پولیو د له منځه وړلو لپاره، اغیزمنه ارزونه او څارنه د اړتیاوو څخه دي. د دې لپاره بايد د پوليو د خپرېدو په برخه کې هر اړخيزې څېړنې وشي او د هغې د کمولو لارې چارې دې تر سره شي او د پوليو د خپرېدو د وضعيت د معلومولو لپاره دې د سيمه ييزو شرايطو سره سم د کنټرول پروګرامونه پلي شي.
د پولیو له منځه وړل د ټولنې د بېلابېلو سکتورونو او بېلابېلو بنسټونو ترمنځ هر اړخیزې هڅې او همکارۍ ته اړتیا لري. دې موخې ته د رسېدو لپاره د ټولنې په کچه هراړخیزې او پرله پسې هڅې او د بېلابېلو بنسټونو همکاري ډېره اړینه ده؛ ځکه دغه ناروغي د ماشومانو او کورنیو لپاره د کړاوونو او سختیو سربیره د ساتنې او درملنې ډیر لګښتونو ته اړتیا لري، چې زموږ ټولنه یې د پوره کولو توان نلري.