د امریکا د بهرنیو چارو د پخواني وزیر مایک پمپیو له اختلافي مرکې وروسته د اوسني وضعیت په رامنځته کولو کې د غني د رول او د ولسمشریزو ټاکنو د ګټلو او د غني او د هغه د ټیم له خوا د خلکو د رایو د غلا په اړه او همدا راز ورته مسایل په رسنیو کې د افغانستان د پخوانیو سیاستوالو ګڼ غبرګونونه خپاره شوي دي چې دوی ټولو په افغانستان کې د وروستیو تحولاتو اصلي عامل امریکا بللې او وایي چې دا د امریکا متحده ایالات وو چې دغه هېواد یې له اوسني وضعیت سره مخ کړ. د بېلګې په توګه امرالله صالح چې مخکي له دې په پخواني حکومت کې د اشرف غني د مرستیال په توګه دنده ترسره کوله، د پمپیو د مرکې په غبرګون کې هغه یو (درغلګر) او چالاک سړی وباله او د امریکا د بهرنیو چارو د پخواني وزیر پر دریځ یې سختې نیوکې وکړې. صالح د خپل پیغام په یوه برخه کې ویلي: “د مونیخ د امنیتي غونډې په څنډه کې مې دغه دوښمن ته امکانات تشریح کړل او ۱۱ دلایل مې وړاندې کړل، چې تاسو ولې زموږ هېواد پاکستانیانو او ترهګرو ته ورکوئ او دا به سوله نه راولي”. هغه د افغانستان پر وړاندې د امریکا پر کړنو هم نیوکه وکړه او ویې ویل، چې امریکا د ستراتیژیکو ګټو لپاره انسانیت تر پښو لاندې کړی او اوس د تېښتې اسانه لار همدا بې بنسټه کیسې دي. که څه هم لکه څنګه چې امرالله صالح اعتراف کړی چې مایک پومپیو یو خیانت کار سړي دي او د امریکا متحده ایالات د هیواد د اوسني وضعیت په رامنځته کولو کې د نه منلو وړ رول لري، خو باید هیر نکړو چې ښاغلی صالح پخپله د څو کلونو په اوږدو کې په بیلابیلو برخو کې لاس لري. او په وروستیو ټاکنو کې چې د غني په ګټه پای ته ورسېدې، سره له دې چې درغلي او د خلکو رایې یې غلا کړې، د هېواد په وروسته پاتې والي او د هېواد د امنیتي او نظامي ادارو په کمزوري کولو کې مهم رول لري. صالح چې د خپل سیاسي ژوند ډېره برخه یې په امنیتي بنسټونو کې تېره کړې، باید د خپلو کړنو او حکومت چې کلونه کلونه د بې کفایتۍ یې تر سیوري لاندې و، حساب ورکړي. په دې کې شک نشته چې د افغانستان ولسمشریزې ټاکنې له درغلیو سره مخ وې او د دې خبرې ثبوت د ولسمشر د پخواني سلاکار محمد محقق، د کرزي په دوره کې د ملي امنیت د پخواني سلاکار رنګین دادفر سپنتا او نورالرحمن اخلاقي د افغانستان د مهاجرت پخوانی وزیر خبرې دي چې هر یو یې دا خبره مطرح کړې چې امریکا د خپلو داخلي متحدینو او د زلمي خلیلزاد په محوریت کې اشرف غني د ولسمشرۍ په څوکۍ کې نصب کړل. د بېلګې په توګه محمد محقق؛ د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د عبدالله عبدالله یوه پلوي ویلي چې زلمی خلیلزاد له سکاټ مېلر د ناټو قومندان او په کابل کې د امریکا سفیر سره د ډاکټر عبدالله ټیم له پوځي زور څخه ګواښلی او اشرف غني یې د ولسمشر په توګه ونوماوه. دغه راز رنګین دادفر سپنتا ویلي، چې زلمي خلیلزاد د حامد کرزي په کور کې عبدالله عبدالله ته ګواښ کړی، چې که د ولسمشرۍ د تحلیف مراسم ترسره کړي، نو امریکايي ځواکونه به یې پر ضد وکاروي. ښاغلي اخلاقي همداراز وویل: «سیاسي درغلۍ او فساد زموږ د نننۍ بدبختۍ اساس دی او امریکا د افغانستان پر خلکو د حامد کرزي او اشرف غني د غیر دیموکراتیکو تپلو اصلي عامل ده». نو د پمپیو د څرګندونو او د صالح او نورو د هغه د څرګندونو په اړه د غبرګونونو له مخې موږ دې نتیجې ته رسیږو چې افغانستان په تېرو شلو کلونو کې په ډېر غیرعادلانه سیاسي شرایطو کې او په ګډوډۍ کې ډوب شوی دی. په دې ډول چې داخلي عوامل په دې هڅه کې دي چې خپل موقف ټینګ کړي او په هره طریقه شتمني او واک ترلاسه کړي او په دې لاره کې یې له هیڅ ډول اقدام څخه ډډه نه ده کړې او له بلې خوا د امریکا په مشرۍ په افغانستان کې موجود بهرني هیوادونه په بی ثباته کولو او په بیلا بیلو دولتي پوستونو کې د خپلو ګونډو د ځاي پر ځاي کولو سره خپلې موخې تعقیبوي. او په دې کې یوازې د افغانستان خلک دي چې د جمهوریت څخه یې هیڅ ونډه نه درلوده او اوس د خپل برخلیک په ټاکلو کې هیڅ رول نه لري. له همدې امله په افغانستان کې د پرمختګونو د لومړي تورن په توګه د امریکا تر څنګ د تېرو حکومتونو پخواني سیاستوال او چارواکي په یو ډول نه یو ډول د هېواد د اوسني وضعیت لپاره د تورن په ځای کې دي. او په مجازي فضا کې د دوی لفظي شخړې چې یوازې سرلیکونو ته د راستنیدو او لیدل کیدو په هدف ترسره کیږي، نشي کولی د دوی تورونه پاک کړي او دوی خپل تور ماضي هیر کړي.